Het concept IBA (Internationale Bau Ausstellung) is meer dan 100 jaar geleden in Duitsland ontstaan. Wat begon als een tentoonstelling voor de moderne bouw, ontwikkelde zich tot een succesvolle formule die in een regio of stad een krachtige impuls geeft aan economie, ruimte én samenleving.
+
Parkstad bestaat uit zeven gemeenten in de voormalige Oostelijke Mijnstreek: Beekdaelen, Brunssum, Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Simpelveld en Voerendaal. Deze zeven gemeenten kenmerken zich door de mijnsluitingen in de jaren 70 van de vorige eeuw. Dat leidde tot sociale problematiek, hoge werkloosheid, vergrijzing en wegtrekkende jongeren. Ondanks al het moois dat de regio te bieden heeft, kent Parkstad te veel leegstaande woningen, winkel– en kantoorruimtes, schoolgebouwen en kerken. De regio moet ‘teruggroeien’ en tegelijkertijd aantrekkelijk blijven om te wonen en werken!
Parkstad past tot najaar 2022 de IBA-methode toe. Vernieuwende ideeën worden opgehaald uit de regio en daarbuiten. Experts buigen zich over toonaangevende projecten en identificeren de kansen die deze de regio bieden. Daarnaast voegt IBA waarde toe aan projecten, zowel inhoudelijk als financieel. Met als doel: projecten en dus de regio beter maken. Bureau IBA Parkstad begeleidt, verbindt en zwengelt projecten aan. Van de zomer van 2021 tot en met de zomer van 2022 worden de projecten in een expositie getoond als voorbeeld van vernieuwing in de bouw. Tevens wordt de impact van de projecten op de leefomgeving inzichtelijk gemaakt.
Provincie Limburg en de acht Parkstadgemeenten hebben in oktober 2013 besloten IBA Parkstad van start te laten gaan. Sinds juli 2014 is de organisatie en uitvoering daarvan in handen van IBA Parkstad B.V. In januari 2017 is de gemeente Schinnen eveneens toegetreden. Sinds 1 januari 2019 zijn de gemeente Schinnen, Nuth en Onderbanken gefuseerd, daarmee maakt de nieuwe gemeente Beekdaelen onderdeel uit van IBA Parkstad. De Provincie en gemeenten zijn samen het commitment aangegaan tot en met 2022, het expojaar van IBA Parkstad.
Tientallen IBA-projecten geven Parkstad een nieuwe toekomst. Elk project is gebaseerd op één of meer thema’s. In totaal onderscheiden we vijf verschillende thema’s. Je kunt ze beschouwen als een propellerblad (een vliegwiel); pas als ze alle vijf in beweging zijn en samenwerken, dan draait het vliegwiel en geeft het kracht. Zo werkt het met alle IBA-projecten: samen maken ze van Parkstad een inspirerende en toekomstbestendige omgeving. Dat zorgt voor hernieuwde trots voor bewoners en ondernemers van Parkstad.
Het buitengebied (de landelijke gemeenten) en de parkgebieden (Park Gravenrode en de Groevengordel/heidegebied) van Parkstad hebben veel te bieden. Dit landschap wordt met grote en kleine recreatieve attracties opnieuw beleefd en toegankelijk voor veel mensen, van cultuurtoeristen tot rustzoekers. Dat lukt met de fiets- en wandelroute Leisure Lane dwars door het groen, en met de Buitenring eromheen. Deze route (de Leisure Lane) verbindt ook initiatieven zoals wijnbouw en stadslandbouw. Andere projecten benutten materiaal uit de bodem, zoals zilverzand en Kunradersteen. Of ze gebruiken het landschap als bron van duurzame energie, zoals grondwater in de oude mijngangen en waterkracht van de vele beken.
Tot nu toe was het landschap slechts een onbedoelde bijkomstigheid van het komen en gaan van de mijnindustrie: een Collateral Landscape (letterlijke vertaling: bijkomend landschap). Collateral betekent echter ook: zekerheid. IBA-projecten geven dit onbedoelde landschap een nieuwe toekomst.
In het stedelijk gebied liggen veel kansen voor Parkstad. Heerlen ontwikkelt een kleiner en bruisender winkelgebied. Ook krijgt de stad een aantrekkelijkere openbare ruimte, ruimte voor popcultuur en een versterking van de Romeinse identiteit. In Kerkrade wordt het stadshart door Center Court verbonden met landschapspark Gravenrode dat doorloopt tot in Landgraaf.
De aanpak van wijken als Treebeek en Heilust maakt oplossingen voor oriëntatie, identiteit en leegstand concreet. Ook geeft het een nieuwe kijk op stadsdelen die na de mijnen aan elkaar zijn gegroeid en nu te maken hebben met bevolkingskrimp.
Materialen in gebouwen worden opgenomen in digitale databases. Als een gebouw wordt gesloopt, kunnen de materialen sociaal, duurzaam en efficiënt worden hergebruikt. De herstructurering en het hergebruik geven het stedelijk gebied een nieuwe impuls.
Behoud van het erfgoed met slimme oplossingen is belangrijk. Leegstaande kerken, kloosters of hoeves kunnen bijvoorbeeld een nieuw leven krijgen als woonbestemming. Het aanpassen van regelgeving biedt daarvoor uitkomsten. Ingrepen, in onder meer het Romeins Kwartier in Heerlen en de mijnwerkerskoloniën Treebeek en Lauradorp, maken het DNA van Parkstad herkenbaar en beleefbaar. Een zorgcomplex in een oud klooster (Elisabeth Stift) kan bovendien profiteren van lage stookkosten door innovatief isolatiemateriaal. Deze techniek komt uit de Energiewaaier die speciaal voor het erfgoed is gemaakt.
Het erfgoed vormt ook oriëntatiepunten in de regio. Dit komt door de historische ligging langs beken, wegen en op centrale plekken. Goed beleid over een langere periode kan veel erfgoed van Parkstad herstellen, een nieuwe invulling geven en daarmee een duurzame toekomst geven.
De voormalige Oostelijke Mijnstreek is van oudsher sterk in maken. De regio kan haar vakmanschap inzetten voor duurzaam en slimmer bouwen, een van de grootste uitdagingen van deze tijd. Innovatieve projecten, zoals Superlocal, borduren met het spectaculaire hergebruik van hoogbouwflats hierop voort op. Bij Slot Schaesberg herleven oude en nieuwe ambachten in de bouw. In het GTB Lab worden op het hoogste niveau technieken en producten uitgevonden voor circulair bouwen, waarbij sloopafval niet meer bestaat. Samen met bedrijven worden deze uitvindingen getest en in de praktijk gebracht.
Parkstad ligt midden in de driehoek Eindhoven-Leuven-Aken, het meest innovatieve gebied ter wereld. Technologische visionairs werken samen aan duurzame oplossingen voor erfgoed, vastgoed en landschap. Via de living labs van IBA Labor vindt het ‘nieuwe maken’ zijn weg naar concrete projecten waar Parkstad trots op kan zijn.
De trots en het optimisme van de streek hebben grote invloed op het dagelijks leven. In tijdelijke projecten als Stadspark Park Urbana, de Sleeping Experience en Parkstad Fotografeert komt de energie in de regio naar boven. Met Ikgroenhet en Gebrookerbos neemt de buurt initiatief voor een betere leefomgeving. Nieuwe herkenningspunten op de mijnberg Wilhelmina en in de Groevengordel spreken tot de verbeelding en versterken de identiteit van de streek.
Het wegtrekken van de mijnindustrie is nog steeds voelbaar, maar met deze en andere IBA-projecten activeert de regio haar ‘mentale ruimte’. Bij projecten als IBA Labor en Leisure Lane is het hernieuwde zelfvertrouwen merkbaar, er is wil om samen te werken met omliggende regio’s. Met tentoonstellingen, tijdelijke events, culturele projecten en social media wordt tijdens de IBA jaren toegewerkt naar nieuw zelfvertrouwen van Parkstad. Een regio om trots op te zijn.
Op 24 juni 2016 heeft IBA Parkstad het ambitieuze uitvoeringsprogramma gepresenteerd. Dit bestaat uit 50 projecten. Van die 50 projecten zijn 15 projecten in het najaar van 2017 aangewezen als sleutelproject.
Het Uitvoeringsprogramma IBA is het resultaat van een interactief proces, waarbij de projecten uit de Open Oproep verbonden en verrijkt zijn met de ambities van de partners in de regio. Dat zijn onder andere bewoners, ondernemers, gemeentes, corporaties en zorginstellingen. Door met deze partners samen te werken is de uitvoeringskracht vergroot.
De IBA-projecten zijn zeer divers. Het is meer dan alleen bouwen. IBA kijkt zowel naar stedelijke als landelijke gebieden en thema’s binnen Parkstad. Natuurgebieden, winkelstraten, parken, zorg, onderwijs en cultuur zijn onderdeel van de projecten. IBA pakt de projecten aan samen met de bewoners en ondernemers van Parkstad, de gemeenten en de provincie, en andere partners in het maatschappelijk middenveld.
IBA bouwt niet zelf maar regisseert processen en jaagt deze aan. Iedere projectindiener (projecteigenaar) is zelf verantwoordelijk voor de ontwikkeling en realisatie van zijn project. Projecten kunnen subsidie ontvangen om een IBA-plus op het project te realiseren. De ‘plus’ is een door IBA toegevoegde waarde in kwaliteit of uitvoering op de projecten, die zonder IBA niet of maar deels gerealiseerd kan worden.
De aandeelhouders van IBA, 7 gemeentes en de provincie, beslissen samen welke projecten subsidie ontvangen.
IBA Parkstad is in 2013 gestart. In 2021 en 2022, het expojaar van IBA Parkstad, presenteert IBA de reeds gerealiseerde projecten of projecten die in realisatie zijn. In 2022 eindigt het IBA-proces niet. De projecten doorlopen een dynamisch proces en ontwikkelen zich verder, ook na 2022.
Doelstelling is dat Parkstad in 2022 een sterkere en veerkrachtigere regio is. Met een duurzamere economie, met een belangrijke rol voor groen en hergebruik van materialen. Parkstad als aantrekkelijk gebied om te wonen, werken en recreëren.
IBA Parkstad organiseert evenementen en activiteiten of draagt bij (kennis, ervaring, menskracht of financiële middelen) aan activiteiten van anderen. Doelstelling is het verbinden en uitwisselen van kennis en informatie. De verbinding tussen bewoners van Parkstad en de IBA-projecten staat centraal. Tijdens IBA-evenementen en activiteiten worden de resultaten gepresenteerd en bediscussieerd. Voorbeelden van IBA-evenementen en activiteiten zijn o.a. symposia, excursies en publicaties.
Benieuwd naar onze kalender? Kijk hier voor alle evenementen.
IBA-nieuws, of ander nieuws dat interessant is rondom IBA-projecten, publiceren wij via diverse kanalen. Via onze website, sociale media, de nieuwsbrief, krant, huis-aan-huis bladen, lokale omroepen etc. IBA-Parkstad publiceert de berichten op een laagdrempelige manier en voor iedereen toegankelijk.
Kijk hier voor het laatste nieuws.
IBA verzorgt ook publicaties. Deze studies en onderzoeken zijn zowel digitaal als analoog uitgegeven. Kijk hier voor de IBA publicaties.
Samen werken aan de toekomst van Parkstad
Website door MijnMarketing.com
